Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Kazakistan Cuci Ulusu Araştırmaları Enstitüsü, Tataristan Bilimler Akademisi Şehabettin Mercanî Tarih Enstitüsü Altın Orda Araştırmaları Merkezi ve Türkiye Ekonomik Siyasal ve Stratejik Araştırmalar Merkezi (TESAM) iş birliğiyle düzenlenen Uluslararası “Altın Orda’da Bilim” Sempozyumu, 4-5 Kasım tarihlerinde Marmara Üniversitesi Göztepe Yerleşkesi’nde gerçekleştirildi. Yerli ve yabancı akademisyenlerin katılımıyla düzenlenen sempozyumda, Altın Orda tarihinin ilmî ve entelektüel mirası, dönemin düşünce dünyası, İslam medeniyetiyle etkileşimi ve bölgesel ilim çevreleri üzerindeki etkileri çok yönlü biçimde ele alındı.
Sempozyumun açılış konuşmaları Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu ve TESAM Başkanı Dr. İlyas Bozkurt tarafından yapıldı. Açılışın ardından ilk oturum, Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu başkanlığında Prof. Dr. İhsan Fazlıoğlu, Prof. Dr. İskander İzmiyalov ve Dr. İlnur Mirgaleev’in katılımıyla gerçekleştirildi. Bu oturumda, Altın Orda coğrafyasında ilmî düşüncenin doğuşu, bilgi üretim süreçlerinin yapısı ve yazı kültürünün gelişimi üzerine yoğunlaşıldı. Sunumlarda, dönemin entelektüel çevrelerinde bilginin dolaşımı, ilim adamlarının faaliyet alanları ve bilimsel geleneğin şekillenmesinde etkili olan tarihsel ve kültürel faktörler tartışıldı.
İkinci oturum, Prof. Dr. Hayrunnisa Alan başkanlığında Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu, Prof. Dr. Dinçer Koç, Prof. Dr. Aşirbek Muminov ve Dr. Jaksılık Sabitov’un katılımıyla yapıldı. Oturumda, Cuci Ulusu’nda bilimin gelişiminde İslamiyet’in etkisi, Cuci Ulusu’nda tarikatlar ve Altın Orda döneminde Harezmi ekolünün İslam hukukuna katkıları ele alındı. Katılımcılar, İslam’ın bölgedeki yayılışıyla birlikte gelişen ilmî ortamı, dinî düşüncenin kurumsallaşmasını ve hukukî yaklaşımların bilgi geleneğine etkilerini değerlendirdi.
Öğleden sonraki oturum, Prof. Dr. Yüksel Çelik başkanlığında Prof. Dr. Aybolat Kuşkumbaev, Prof. Dr. Melek Özeytgin, Doç. Dr. Serkan Acar ve Dr. Elmira Sayfetdinova’nın sunumlarıyla devam etti. Oturumda, Altın Orda döneminde yetişen âlimlerin düşünsel mirası, Türk destan geleneğinin tarihsel yansımaları, Kazan Hanlığı tarihine ışık tutan kaynak örnekleri ve dönemin tıp bilgisine dair çalışmalar ele alındı.
Günün son oturumu, Prof. Dr. Ahmet Taşağıl başkanlığında Dr. Radik Temirgaliyev, Dr. Liliya Baybulatova, Dr. Nursultan Umbetov, Dinara Suleimenova ve Dr. Lütsiya Giniyatullina’nın katılımıyla gerçekleştirildi. Bu oturumda bildiriler, Altın Orda’nın kültürel ve entelektüel mirasının farklı yönlerine odaklandı. Sunumlarda, cırau geleneğinin tarihsel aktarım sürecindeki rolü, Altın Orda’nın mirasçı hanlıklarında yürütülen tarih araştırmaları, Kazakistan ve Rusya tarih yazımında Altın Orda dönemindeki bilim anlayışının karşılaştırmalı değerlendirmesi ile güncel akademik çalışmalarda Altın Orda’da bilimin ele alınış biçimi tartışıldı.
Sempozyumun sonunda düzenlenen değerlendirme oturumu ise Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, Prof. Dr. İlyas Kemaloğlu, Dr. İlnur Mirgaleev ve Dr. Jaksılık Sabitov’un katılımıyla gerçekleştirildi.
Katılımcılar, Altın Orda tarihine ilişkin ilmî çalışmaların Türk ve dünya tarih yazımı açısından taşıdığı önemi vurgulayarak sempozyumun ilim dünyasına katkılarını değerlendirdiler.
Program, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Okan Yeşilot tarafından katılımcılara teşekkür belgelerinin takdim edilmesiyle sona erdi.
